جعفر پناهی برنده نخل طلای جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵
نیم نگاه ایران؛ سی‌وششمین دوره نمایشگاه کتاب هم برگزار شد، هر نمایشگاهی که می‌آید و می‌رود با خود نقدها و نظرهایی به همراه دارد. البته با توجه به اینکه این رویداد فرهنگی برای سی‌وششمین دوره برگزار شد، سزاوار بود مخاطبان آن که به برخی از استانداردها عادت کردند، شاهد پیشرفت باشند و نه عکس آن. این در حالی است که علاوه بر مشکلات کلی نمایشگاه ناشران، خبرنگاران و دوستداران نمایشگاه انواع گلایه ها را از این رویداد حتی یک هفته بعد از آن به یادگار دارند و نتوانستند به زندگی عادی برگردند.
برخی نمایشگاه کتاب را در جایگاهی مهم برای ادامه حیات ناشران تلقی می‌کنند، تا جایی که حتی سهیم شدن کتاب‌فروشان در فروش آن را تاب نیاورده و این رویداد فرهنگی را مختص ناشران اعلام کردند، رویدادی که می‌تواند بودجه مورد نیاز برای یک سال فعالیت ناشران را تامین کند. بعد از برگزاری نمایشگاه، با نشرهای بزرگ و کوچک درباره چگونگی برگزاری آن گفت‌وگو انجام شد.
مرتضی آخوندی از پیشکسوتان کتاب و نشر است، از طرفی ذهنی فعال و آشنا با تکنولوژی روز دارد. او این دوره از نمایشگاه را ضعیف خواند و بیان کرد: مسائل مختلفی در قدرت و ضعف برگزاری نمایشگاه تاثیر دارد. مردم محتوای کتاب را می‌خواهند، پیش از این، محتوا از طریق کتاب یا سخنرانی‌ها به دست مردم می‌رسید، اما امروز فضای مجازی و اینترنت به این نیاز مردم پاسخ گفته است و می‌تواند کاری کند تا مردم به کتاب نیاز نداشته باشند.
مدیر نشر دارالکتب الاسلامیه در ادامه پرداختن به چرایی ضعیف شدن نمایشگاه کتاب به ایرنا توضیح داد: کتاب نیاز به مکانی برای نگهداری، پول برای خرید و وقت برای مطالعه دارد، این در حالی است که مردم کمتر وقت برای مطالعه می‌گذرانند و بعضی از مطالبی هم که برایشان جذاب باشد، می‌توانند از راه اینترنت مطالعه کنند. این مسائل همگی دست به دست هم داده است و موجب شده که بازار کتاب ضعیف شود، تا جایی که پیش از این شمارگان کتاب پنج هزار نسخه بود و این روزها شمارگان به ۲۰۰ نسخه رسیده است.
او با اشاره به اینکه در این انتشارات از قدیم کاغذ خارجی مصرف می‌کرد، افزود: کاغذ ایرانی مصرف نداریم، به این دلیل که کتاب‌های ما دوره‌ای و سریالی است، نمی‌شود با دو جنس کاغذ کتاب‌های یک دوره را منتشر کرد. مسئولان باید توجه داشته باشند که اگر بتوانند کیفیت کاغذ تولید شده در ایران را به اندازه کاغذ خارجی بالا ببرند، اصراری در استفاده از کاغذ خارجی نداریم.
هیچ آینده‌ای برای نشر ایران نمی‌توان متصور بود
نشرهای بزرگ در این دوره از نمایشگاه فروش بهتری را تجربه کردند، کتایون خیری با تاکید بر اینکه نمایشگاه کتاب حتما به ناشر کمک می‌کند، ادامه داد: با توجه به کمبود کاغذ و افزایش بی رویه قیمت مواد اولیه تولید کتاب، شرکت ناشران در نمایشگاه آنقدر که تصور می‌شود، سودآور نبود. همچنین ناشر با هزینه‌های نیروی کار غرفه و هزینه‌های صنعت نشر مواجه بود.
امیدوارم نمایشگاه در دوره‌های بعد حرفه‌ای‌تر برگزار شود
دبیر تحریریه نشر ثالث با بیان اینکه افرادی که در حوزه نشر فعالیت می‌کنند از سنین پایین این اقدامات را شروع کردند و حرفه دیگری برای تامین معاش زندگی نمی‌دانند، افزود: مسئولان مشکلات را می‌دانند، تیراژ به ۲۰۰ تا ۵۰۰ نسخه رسیده و تعداد تجدید چاپ‌ها کمتر شده است. امیدوارم نمایشگاه در دوره‌های بعد حرفه‌ای‌تر برگزار شود، زیرا در این شرایط هیچ آینده‌ای برای نشر ایران نمی‌توان متصور بود.
به گفته او اگر ناشران مورد حمایت قرار بگیرند، می‌توانند هم‌زمان با انتشار کتاب کاغذی، کتاب صوتی و الکترونیک هم منتشر کنند تا به کاهش قیمت کتاب کمک شود.
ناشران آماده هستند تا خود را با شرایط جدید هماهنگ کنند، فقط نیاز دارند تا مسئولان هم به خواسته‌های آن‌ها توجه کنند. شاید جانمایی نمایشگاه طبق قواعد خاصی انجام می‌شود و تغییرناپذیر به نظر می‌رسد، اما توجه به ناشران مستقل و کوچک در نمایشگاه کتاب، می‌تواند به هرچه بهتر برگزار شدن این رویداد کمک کند.
در ادامه مدیر نشر سنگ نیز برگزاری نمایشگاه را به شکلی که در چندسال اخیر اجرا می‌شود، برای سه گروه مفید دانست و گفت: این نمایشگاه نخست برای ناشران دولتی که غرفه‌ای بزرگ و نبش را به آن‌ها می‌دهند، دوم ناشران مذهبی که آن‌ها هم حمایت می‌شوند و گروه سوم ناشران ثروتمند که ممکن است دولتی باشند یا نباشند، سودمند است.
کامران محمدی با اشاره به اینکه تعداد ناشران مستقل، کوچک و غیرثروتمند، بیشتر از ناشران دولتی و ثروتمند است، ادامه داد: نشر ما امسال هیچ سودی نداشت، فروش امسال و سال پیش به قدری پایین بود که هزینه‌های یک ماه و حتی هزینه‌های خود نمایشگاه را تامین نکرد. بنابراین احتمال دارد سال آینده در بخش حضوری نمایشگاه شرکت نکنم و فقط در بخش مجازی فعال باشم البته این بستگی دارد به شرایط یک سال دیگر، شاید مسئولان به گفته‌های ناشران توجه کنند و در آن شرایط در نمایشگاه حضوری هم شرکت خواهم کرد.
او با تاکید بر تاثیر رفتار عادلانه مسئولان در تخصیص غرفه به ناشران، ادامه داد: من به عنوان یک ناشر، عدالت می‌خواهم، اگر سال آینده اختصاص غرفه‌ها عادلانه باشد، در نمایشگاه شرکت خواهم کرد.
محمدی با طرح این سوال که چرا حتی یک‌سال ناشران مستقل و کوچک را سر نبش جانمایی نمی‌کنند؟ گفت: با شرایط موجود، شرکت کردن من در بخش حضوری نمایشگاه منطقی نیست، زیرا حضور ناشران در نمایشگاه سخت و خسته کننده است. بعد از برگزاری این رویداد می‌بینم که ما نمی‌توانیم از پس هزینه و سختی این رویداد برآییم. حتی یک چهارم کتاب‌هایی را که با خودمان به نمایشگاه بردیم، نفروختیم. سال گذشته از امسال خیلی بهتر بود. فکر می‌کنم امسال یک سوم سال گذشته (۱۴۰۳) فروخته باشیم، در حالی که پارسال نسبت به سال گذشته‌اش (۱۴۰۲) یک چهارم تا یک پنجم فروش داشتیم.
به گفته او مهم‌ترین دلیل در فروش کم ناشران در نمایشگاه، نگاه تبعیض‌آمیزی است که در جانمایی آن‌ها احساس می‌شد.
دیدگاهتان را بنویسید