استخراج غیرقانونی رمز ارز، تهدید منافع ملی است
به گزارش نیم نگاه ایران؛ «یاوُران شورا» پا به میدان گذاشتند؛ با رویکرد شنیدن صدای مردم و رسالتِ پیوند میان خانه و شورا، و با آرزوی شهری که بهتر شنیده شود و بهتر اداره گردد.
از میان مردم، در کنار شورا؟
در گفت‌وگو با ساکنین برخی مناطق از جمله بلوار نصر، محله سنگ سیاه، سعدیه و ناحیه جنوب غربی شیراز، نظرات درباره یاوُران شورا به طرز معناداری متناقض است. برخی آنان را «پل ارتباطی موثر» با شورای شهر میدانند؛ کسانی که مشکلات آب، آسفالت، امنیت یا حتی روشنایی یک کوچه را به سرعت به گوش مسئولان رسانده‌اند و گاه موجب حل آن نیز شده‌اند. در این روایت‌ها، یاوُران شورا صدای بی‌صدای مردم‌اند؛ شهروندانی که از دل جامعه برخاسته‌اند و میان مسئول و مردم پل زده‌اند.
اما در سوی دیگر، گروهی نیز از «بی‌هویتی ساختاری» و «ابهام در صلاحیت‌ها» انتقاد دارند. یکی از اهالی خیابان استانه با گلایه می‌گوید: «نمی‌دانیم این یاور کی انتخاب شده، چه کسی به او رأی داده، ایا فقط اوست که باید صدای ما باشد.
از نقش مشورتی تا مداخله در امور اجرایی
بر اساس مصوبات شورا، یاوُران شورا در اصل باید نقش مشورتی و همیارانه داشته باشند؛ اما در مواردی به عنوان «واسطه پروژه‌های عمرانی»،و حتی «تسهیل‌گر تخصیص بودجه» عمل کرده‌اند. این گستره عملکرد، اگرچه در برخی مناطق موجب تسریع فرآیندها شده، اما در مناطقی نیز منشأ گلایه و بی‌اعتمادی گشته است.
گزارش‌ها از برخی محلات حکایت از این دارد که یاورانی خاص، به واسطه نزدیکی با برخی اعضای شورا یا مدیران شهری، در تعیین اولویت‌های پروژه‌ای نقش داشته‌اند؛ امری که عدالت توزیعی در منابع شهری را به چالش می‌کشد.
اثربخشی یا سایه‌سازی؟
اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم، حضور یاوُران شورا در محلات، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، می‌تواند الگویی مؤثر برای حکمرانی محله‌محور باشد. آنان، چنانچه با ساختار شفاف، فرایند انتخاب دموکراتیک، آموزش کافی و نظارت شورا فعالیت کنند، می‌توانند بازوی اجرایی خرد و صدای تقویت‌شده مردم باشند.
اما در غیاب این شروط، یاوُران شورا از یک ظرفیت مردمی به یک حلقه مبهمِ قدرتِ میانه بدل می‌شوند؛ نه پاسخگو به مردم، نه ملزم به چارچوب شورا، و نه بی‌تأثیر در تصمیم‌های کلان محلی.
بدیهی است یاوُران شورا در مدیریت شهری، آینه‌ای تمام‌نما از نیت اولیه مشارکت مردمی‌اند؛ اما این آینه، در پاره‌ای نقاط، غبارگرفته، کج‌تاب و گاه شکسته است.
آینده این نهاد وابسته است به بازتعریف دقیق مأموریت‌ها، انتخاب شفاف و مردمی، و نظارت سخت‌گیرانه و بی‌طرفانه شورای شهر. تنها در این صورت است که یاوُران شورا می‌توانند، نه در سایه، که در روشنای اعتماد عمومی، نقش‌آفرین توسعه متوازن شهری باشند.
نا حق نګویید
یکی از یاوران شورا در خصوص انحلال یاوران شورا و فرصت یک ماهه فرمانداری شهرستان شیراز برای تعیین تکلیف این موضوع می گوید: وقتی نمی خواهند دستاوردهای یاوران را ببینند بگذارید منحل شود
او از نقش خود در جلوگیری از تخریب بسیاری از باغات می‌گوید واین که چقدر تلاش کرده بخشی از بودجه محرومیت زدایی برای رفع مشکلات محله وساکنین ان اختصاص یابد.
این یاور شورا ادامه می‌دهد ، حضور در یاوران شورا نه برای من رانتی داشته ونه پولی اما اعتماد عمومی ومعتمد بودن به خاطر پیگیری مشکلات محله و ساکنین را برای من به دنبال داشته که بسیار مهم وحایز اهمیت است.
او می‌گوید: نباید به یاوران شورا به صورت ابزاری نگاه کرد ،باید انها را سرمایه دید. ما وقت وعمر خود را گذاشتیم چرا ناحق میگویند ما تلاش کردیم برای کمک به شهر و شهروندان ،صدای مردم در بیان خواسته ها نیازهایشان بودیم. این گونه برخورد وبه کارگیری برخی کلمات حرمت ما را هدف قرار گرفته وزیر سوال می برد.
او ادامه می‌دهد: قبول داریم چند نفری از یاوران شورا با لطایف الحیل در مسیر خواسته های خود گام برداشته اند وحتی با لابی ومجیز گویی وغیره فرزندان یا نزدیکان خود را وارد شهرداری کرده اند ،اما نظر ما این است که با آنها برخورد کنید نه این که تروخشک را باهم بسوزانید
وی تاکید دارد که در همین حوزه باغات یاوران بسیاری از تخلفات را گزارش دادند،پیگیر آب برای باغات بودند وحتی کشتهای با اب آلوده را گزارش داده پیگیری کردند، ناسپاسی است این خدمات را نادیده بگیرم. و در یک کلام بسیاری یاوران شورا انسان‌های خدوم زحمتکشی هستند.
یاوران شورا زبان مردم باشند نه زبان قدرت
یکی دیگر از فعالان باسابقه حوزه شهری که خود از مشاوران اسبق شورا نیز بوده است، می‌گوید: «وقتی یاوُران شورا تشکیل شد، قرار بود نمایندگان واقعی مردم محله باشند، نه نمایندگان شورا در میان مردم! این نهاد آمده بود تا زبان مردم باشد، نه زبان قدرت.»
وی اضافه می کند: «در دوره های نخست شورا، در انتخاب یاوران شورا، مشارکت گسترده مردمی دیده میشد. فرایندها شفاف‌تر بود. اما امروز در بسیاری مناطق، نه مردم از وجود یاوران شورا خبر دارند، نه حتی خود یاوران شورا تعریفی روشن از نقش‌شان دارند.»
زورشان نمیرسد
منیر شهابی میګوید :به یک از یاوړان شوړا مساله ای را مطرح کړدم واقعا پیګیری نمود، وی که ساکن شهرک جوادیه است میګوید:برخی اوقات یاوړان مطالبات مردم ړا دنبال میکنند امازورشان نمیرسد وقتی زمین بازی محله را از بچه ها ګرفتند خیلی تلاش کردند اما نشد، چرایی آن را خود اعضای شورا هم میدانند.
شهابی تاکید کرد:این یاوړان شوړا بودند که با پیګیری کشت های الوده که با اب فاضلاب صدړا ابیاری میشد را جمع کردند.
پاس کاری میکنند
سعید رضا محمد پرست می ګوید ساکن منطقه میانرود است، اما از وجود یاوران شورا در محله خود بی اطلاع است. او که برای پیگیری وضعیت نامناسب کوچه محل زندکی خود به شورا مراجعه کرده است می گوید : در اینجا هم گفتند از طریق ناظر منطقه مساله تان را دنبال کنید.
محمد پرست معتقد است در جاهای اداری آنقدر پاس کاری می کنند که خسته شوی و دیگر دنبال کار را نگیری همین درخواست مرا باید دفتردار می گرفت و به ناظر مربوطه میداد.
****
در سال‌های گذشته، نهاد یاوُران شورا با نیت مشارکت‌دادن مردم در مدیریت شهری، به‌ویژه در مناطق و محله‌ها، تأسیس شد؛ ایده‌ای که در ابتدا حامل آرمانی شریف بود: رساندن صدای مردم به تصمیم‌سازان شهری. اما آنچه در عمل رخ داد، فاصله‌ای جدی با اهداف اولیه داشت.
مشارکت واقعی، تصمیم‌سازی محلی
نخستین کار ویژه‌های تعریف‌شده برای یاوُران شورا، دریافت و انتقال مطالبات شهروندان از محلات به شورا ، نظارت میدانی بر عملکرد شهرداری و پیمانکاران ، تقویت ارتباط بین مردم و مسئولان و کمک به توزیع عادلانه منابع در محلات محروم بود.
در نگاه نخست، این مأموریت‌ها می‌توانستند به افزایش شفافیت، عدالت شهری و کارآمدی در خدمت‌رسانی بیانجامند؛ اما مرور تجربه اجرایی چند سال اخیر، تصویر دیگری ترسیم کرد.
خروجی‌مثبت
در برخی از دوره‌ها، یاوُران شورا در بعضی از مناطق توانستند به دستاوردهای ملموسی مانند: پیگیری رفع مشکلات خدماتی (آسفالت، روشنایی، آبگرفتگی معابر) در برخی محلات کم‌برخوردار ،انتقال سریع مشکلات میدانی به شورا و رسانه‌ها و نقش‌آفرینی در بسیج مردمی برای اجرای برخی طرح‌های محله‌محور دست یابند.
این نمونه‌ها نشان داد که در صورتی که یاوُران شورا از جنس مردم، متعهد و پیگیر باشند، می‌توانند اثربخش واقع شوند، اما…
خروجی‌منفی و آسیب‌شناسی عملکرد
ناهماهنگی و فقدان ساختار رسمی و نبود آیین‌نامه مشخص، شرح وظایف روشن و سازوکارهای اجرایی سبب شد یاوُران شورا عملاً در هاله‌ای از ابهام فعالیت کنند.
از سوی دیگر عدم پاسخ‌گویی رسمی، نبود نظارت، و تداخل با ساختارهای قانونی مانند شورای محلات یا خانه‌های مشارکت نیز به سردرگمی نهادی دامن زد.
این در حالی بود که برخی یاوُران به کارگزاران غیررسمی قدرت تبدیل شدند و حتی در مواردی، نه به‌عنوان نماینده واقعی مردم، بلکه به‌عنوان نیروی تبلیغاتی، انتخاباتی یا همسو با برخی جناح‌های سیاسی تلقی می شدند.
برخی از از آنها هم عملاً در پروژه‌های شهری دخالت کرده و در برخی قراردادها و بودجه‌ها نقش واسطه‌گرایانه داشته‌اند.
نبود شفافیت و پاسخ‌گویی وعدم ارایه گزارشی رسمی و جامع از عملکرد یاوُران شورا به شورای شهر یا مردم از دیگر موارد ابهام امیز مطرح شده پیرامون یاوران شورا است ، نبود سامانه شفاف برای بیان عملکرد، برنامه‌ها یا ارتباط با مردم، موجب شد این نهاد در افکار عمومی نامرئی باقی بماند.
تبعیض در انتخاب
در بسیاری از مناطق، انتخاب یاوُران شورا نه از دل جامعه محلی، بلکه با رابطه‌گرایی، توصیه‌محوری یا سلیقه شخصی برخی مسئولان شورا و شهرداری انجام شد که این امر سبب سلب اعتماد عمومی و گسست جدی بین یاوُران شورا و شهروندان گردید.
توقف تدریجی، انفعال و فاصله‌گیری از مردم
در حال حاضر، بسیاری از یاوُران شورا به‌صورت غیرفعال یا محدود فعالیت دارند. جلسات آنها کمتر برگزار می‌شود، صدای آنها در شهر شنیده نمی‌شود و جایگاهشان نزد مردم دچار تزلزل شده است. این وضعیت به‌روشنی گواه فاصله شدید نهاد یاوُران شورا از مأموریت اولیه‌اش است.
راهی به‌سوی آینده: احیای مردمی در قالب ساختارهای جدید
با توجه به تجربه تلخ انحراف یاوُران شورا، بحث انحلال این ساختار شکل گرفته مطرح شد و پیشنهاد شکل گیری تشکل‌های مشورتی مردم‌نهاد با محوریت نخبگان و بزرگان محلات ارایه گردید تا در فضایی شفاف، پاسخگو و غیرسیاسی انتخابی از دل اجتماع محلی و بر اساس شایستگی صورت پذیرد با نقشی صرفاً مشورتی و مردمی بدون ورود به مناسبات قدرت یا اجرا .
از فرصت‌سوزی تا امکان احیا
طرح یاوران شورا، اگرچه در آغاز حامل نیتی سازنده و مردم‌محور بود، اما در سایه بی‌برنامگی، انفعال و بعضاً سوءاستفاده، به کارنامه‌ای ضعیف، مبهم و ناامیدکننده رسیده است. با این حال، همان تجربه‌ها امروز می‌تواند زمینه‌ساز الگویی تازه برای مشارکت مردمی در مدیریت شهری باشد.
اگر شفافیت، مردمی‌بودن و تخصص‌گرایی جایگزین رابطه‌محوری، ابهام و سیاسی‌کاری شود، باز هم می‌توان امید داشت.
پیشنهاد سازوکار نوین برای ادامه فعالیت شفاف و مردمی «یاران شورا» در قالب تشکل‌های مشورتی محلی
با توجه به عملکرد فعلی «یاران شورا» و با در نظر گرفتن انحراف از اهداف اولیه این طرح، لازم است گامی اساسی در مسیر تمرکززدایی تصمیم‌گیری شهری و واگذاری مشورت‌پذیری به سطح محلات برداشته شود. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود که «یاران شورا» از یک سازوکار غیررسمی و بعضاً رانتی، به تشکل‌های تخصصی مشورتی مردم‌نهاد با محوریت نخبگان و معتمدان محلی ارتقا یابد.
برای تحقق این مهم شکل‌گیری شورای مشورتی محلی در هر ناحیه یا منطقه شهری، متشکل از، نخبگان دانشگاهی و تخصصی ، فرهیختگان و بزرگان محلی، نمایندگان تشکل‌های مدنی و فرهنگی و نمایندگان منتخب مردم (بر اساس فراخوان عمومی یا نظرسنجی محلی) ضرورت دارد. این شوراها می توانند جایگزین ساختار فعلی یاوران شورا شده و مرجع رسمی ارائه مشورت به شورای شهر، شهرداری و نهادهای اجرایی گردند.
تثبیت سازوکار انتخاب اعضا از طریق فرایند عمومی و غیرسیاسی
عضویت در این شوراها باید از طریق فراخوان عمومی و ثبت‌نام داوطلبان آغاز شود و با استقلال از نهادهای رسمی از مسیرهای عمومی و رسمی به ارائه مشورت بپردازند. پایگاه مشروعیت این شوراها باید اعتماد مردم محله باشد نه ارتباطات سیاسی یا جناحی.
تبدیل «یاران شورا» به شوراهای مشورتی تخصصی، غیرمتمرکز و مردمی با هویت محلی، راهی است برای کاهش تمرکز در تصمیم‌گیری شهری ،افزایش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی، بهره‌گیری واقعی از خرد جمعی و ظرفیت‌های بومی و جلوگیری از رانت، فساد و بی‌هویتی در ساختارهای مشارکتی.
این الگو می‌تواند الگویی ملی برای مردم‌سالاری محلی باشد و جایگزینی شایسته برای ساختار مبهم و ناکارآمد فعلی یاران شورا به شمار آید.
دیدگاهتان را بنویسید